PARK SZARYCH SZEREGÓW
(daw. Park Promienistych)
ul. Głowackiego, Staszica, Plater, Górnicza, Marysińska, Boya-Żeleńskiego
Park powstał w latach 1961-1964 na terenach które w czasie okupacji leżały w granicach getta żydowskiego, na potrzeby parku wyburzono część starej zabudowy i wyrównano teren. W latach pięćdziesiątych teren był bardzo zaniedbany, tworzyło się tam wysypisko śmieci. Park zaprojektowany przez K. Chrabelskiego oprócz zagospodarowania zieleni obejmował także budowę całego kompleksy wypoczynkowego. W południowej części parku wybudowano basen z brodzikiem dla dzieci, boiska do siatkówki i badmintona, ogródek jordanowski i sztuczne lodowisko. Dziś skorzystać możemy tylko z Pływalni "Promienistych" (ul. Głowackiego 10/12, tel. (42) 617-24-34). Pływalnia czynna jest w sezonie letnim w godz. 10-18, bilety na dzień 15 sierpnia 2005 są cenie: normalny - 7 zł, normalny po godzinie 16:00 - 6 zł, ulgowy - 5 zł, grupowy - 4 zł. Przy pływalni działa pizzeria. Rozległy nieogrodzony plac zabaw znajduje się pomiędzy basenem a ul. Boya-Żeleńskiego.
W okolicy placu zabaw stoi zaniedbany pomnik-głaz ustawiony w parku w 12 maja 1963 roku dla upamiętnienia działalności Młodzieżowego Oddziału Gwardii Ludowej "Promieniści". Odsłonięcie pomnika odbyło się w 20 rocznicę bitwy, którą "Promieniści" stoczyli pod Głownem z hitlerowcami. Na pomniku wyryty jest (dziś bardzo nieczytelny) napis o treści: "W hołdzie bohaterskim bojownikom łódzkiej organizacji młodzieżowej, w dwudziestą rocznicę walk z hitlerowskim okupantem, park ten zostaje nazwany imieniem Promienistych. Harcerze Chorągwi Łódzkiej 1963 r."
Większa część parku rozciąga się po północnej stronie ul. Boya-Żeleńskiego pomiędzy ulicami Staszica, Plater, Górniczą i Marysińską. W środkowej części parku, na wysokości ul. Brackiej znajduje się Pomnik Martyrologii Dzieci, tzw. Pomnik Pękniętego Serca.
Pomnik powstał dla upamiętnienia dzieci zamordowanych w tzw. prewencyjnym obozie policji bezpieczeństwa dla młodzieży polskiej w Łodzi (Polen-Jugendverwahrlager der Sicherheitspolizei). Obóz założony w grudniu 1942 roku w kwadracie ulic Plater, Brackiej, Górnicza, Sporna, otoczony był wysokim murem, na rogach zamontowano reflektory i wieżyczki strzelnicze. Według założeń miał być miejscem przetrzymywania młodzieży przyłapanej na drobnych kradzieżach lub której rodzice zostali aresztowani lub straceni. Zarządzenie Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy mówiło, iż do obozu powinno się kierować "przestępców lub dzieci zaniedbane od 8 do 16 lat". Jednak szybko okazało się że obóz zmienił się w zwykły obóz koncentracyjny tyle że więźniami były dzieci od 2 do 16 lat, dziewczynki i chłopcy. Dzieci które ukończyły 16 lat wywożone były do obozów koncentracyjnych dla dorosłych. Przez obóz do 18 stycznia 1945 roku, kiedy obóz został wyzwolony przeszło około kilka-kilkanaście tysięcy dzieci w wieku od 8 do 16 lat (nie znamy dokładnej liczby ofiar gdyż hitlerowcy zabrali lub zniszczyli dokumentacje obozu podczas ewakuacji). Głód, praca ponad siły, fatalne warunki sanitarne, brutalne traktowanie młodocianych więźniów powodowały wysoką śmiertelność, wyzwolenia doczekał się niecały tysiąc dzieci.
Pomnik powstał z inicjatywy wychowanków Ośrodka Szkolno - Wychowawczego dla Dzieci Głuchych w Przemyślu. Akt erekcyjny wmurowano 13 września 1969 r., zapisano w nim: "Niech przekaże przyszłym pokoleniom nasze wspólne wołanie: nigdy więcej wojny, nigdy więcej obozów". 9 maja 1971 roku odsłonięto pomnik zaprojektowany przez Jadwigę Janus i Ludwika Mackiewicza. Pomnik w kształcie ośmiometrowego pękniętego serca, w szczelinie którego stoi postać wychudzonego chłopca o nieproporcjonalnej budowie. Postać zaprojektowano na podstawie zdjęcia byłego więźnia obozu dziecięcego Edwarda Barana. Na płycie przy pomniku znajduje się napis: "Odebrano Wam życie, dziś dajemy Wam tylko pamięć".
Co roku 1 czerwca, w Międzynarodowy Dzień Dziecka o godz. 12.00 przed pomnikiem odbywają się uroczystości, na które przyjeżdżają Członkowie Koła Byłych Więźniów Hitlerowskiego Obozu Koncentracyjnego Dla Dzieci i Młodzieży w Łodzi. Od 1988 roku wręczane są również medale "Serce - Dziecku". Kapituła Medalu "Serce - Dziecku" składa się z uczniów gimnazjów i szkół średnich i co roku wyróżnia do 10 dorosłych, które w specjalny sposób zasłużyły się w pracy na rzecz dzieci. Wśród wyróżnionych znaleźli się nauczyciele, pedagodzy, działacze organizacji charytatywnych.
Uroczystości przygotowywane są przy udziale dzieci i nauczycieli ze Szkoły Podstawowej nr 81 im. Bohaterskich Dzieci Łodzi (ul. Plater 28/32), uczniowie objęli pomnik patronatem i opieką już w dniu jego odsłonięcia. W 1971 roku z inicjatywy ówczesnego dyrektora Stanisława Jagiełły w szkole powstała Izba Pamięci Narodowej (W 1981 przekształcona w Szkolne Muzeum), 19 stycznia 2005 r., w 60. rocznicę wyzwolenia obozu przez Armię Czerwoną, dokonano jej poświęcenia. Wśród eksponatów zobaczyć możemy: ubranie więźnia oraz urnę z ziemią zroszoną krwią zgładzonych dzieci, fotografie obrazujące obozową codzienność.
W latach 2004-2005 przeprowadzono modernizacje parku, m.in. przebudowano alejki, uzupełniono nasadzenia, odnowiono pomnik. Przed pomnikiem Pękniętego Serca powstał wybrukowany plac, również główne alejki zostały wybrukowane, a pozostałe są glinkowo-żwirowe. Park obecnie prezentuje się świetnie, jest w nim dużo ławeczek i w centralnej słonecznej części parku (w okolicach pomnika), jak i na uboczu w cieni dorodnych drzew. Miejmy nadzieję, że ten stan potrwa jak najdłużej i wyposażenie parku nie zostanie zniszczone.
Z ciekawszych gatunków w parku rosną m.in.:
Wiąz górski odmiany Camperdowna tzw. wiąz płaczący. Rośnie przy głównej alei w północnej części parku. To niewysokie drzewo ma koronę w kształcie parasola (średnica do 10 m) ze zwisającymi do ziemi gałęziami. Ciemnozielone liście są duże do 20 cm, bardzo sztywne i szorstkie z krótkim ogonkiem, i tak jak u pozostałych wiązów nasada liścia jest asymetryczna. Liście tworzą gęstą płaszczyznę zieleni.
Klon pospolity odm. Drummonda. Rośnie już na terenie pływalni, tuż przy ogrodzeniu. Liście tego klonu są zaróżowione, następnie kremowe, a w końcu w środku liścia pojawiają się zielone plamy, brzeg liścia pozostaje kremowo-biały. Starsze drzewa mogą mieć część gałęzi ubarwionych zwyczajnie - zielono.
Liście dłoniaste 5-klapowe, z dużymi ostro zakończonymi zębami, zaś wcięcia pomiedzy klapami są zaokrąglone, liście mają kilkanaście centymetrów średnicy. Kwitnie w kwietniu przed rozwojem liści, kwiaty zebrane z baldachogrona są żółte. Owoce czyli tzw. noski są szeroko rozwarte.
Wciąż pracujemy nad opisem, zachęcamy do współpracy. Jeśli masz materiały, artykuły, zdjęcia doyczące tego parku odezwij się do nas gosia@zrodla.org
Zapraszamy do obejrzenia zdjęć z parku w galerii lub przy kolenych przystankach.
Powiększenie mapy >
|
Mapa w wersji do kserowania >
|
Ścieżka dydaktyczna >
|
Galeria zdjęć >
|
|
|
|
